Er was eens een psychotherapeut die mij vroeg met welk sprookje ik me het meest identificeerde.
“Sprookje?” vroeg ik verbaasd.
“Ja. Het eerste wat in je hoofd opkomt.”
“Hmmm… Roodkapje.”
“Waarom Roodkapje?”
“Geen flauw idee. Het was het eerste wat in mijn hoofd opkwam.”
“Maar waarom denk je dat dit het eerste was wat in je hoofd opkwam? Waarom niet Sneeuwwitje of Doornroosje bijvoorbeeld?”
“Hmmm… Dat weet ik niet. Misschien had mijn onderbewuste niet zo’n zin om slapend op een prins te wachten? Misschien wilde het liever met een mandje vol lekkers avonturen in het bos beleven en de Boze Wolf maar voor lief nemen?”
Ik woonde in Roermond. Op een zondag kreeg ik ineens zin om nieuwe, interessante mensen te leren kennen. En ik dacht: ik ga naar Scheltema, op het Koningsplein in Amsterdam. Als ik een boek kan vinden dat me echt aanspreekt, ga ik de auteur vragen of die een kopje koffie met mij wil drinken. Nee heb ik, ja kan ik krijgen.
Op de terugreis werd ik vergezeld door “Over de ervaring”, van Michel de Montaigne. Een nieuwe uitgave van het essay “De l’experiénce“, uit 1580.
Koffie is helaas nooit gelukt.
Een gemis valt moeilijk uit te beelden. Iets is er tenslotte niet. Toch heb ik een manier gevonden om iets uit te beelden wat ik erg mis. Door de illustratie van een atoom onder de loep te nemen.
Een atoom is iets onvoorstelbaar kleins. Het is de kleinste bouwsteen van materie die nog eigen kenmerken heeft. Het bestaat uit een wolk van elektronen en een kern van protonen en neutronen. De wolk draait rond de kern.
Bij illustraties van een atoom worden wolk en kern weergegeven. Op één plaatje. Maar dit plaatje klopt niet. Omdat de kern van een atoom twintigduizend keer kleiner is dan de elektronenwolk en op zo’n schaal niet valt weer te geven. De kern speelt verstoppertje, terwijl hij vrijwel alle massa van een atoom bevat en de eigenschappen van een atoom bepaalt.
Het woord “atoom” komt van het Griekse atomos en betekent “ondeelbaar”. Het Latijnse woord hiervoor is individuum, de oorsprong van het woord “individu”. Eerst dacht men dat een atoom ondeelbaar was, net zoals een individu niet opdeelbaar zou zijn. Maar in mijn beleving is een individu, net als een atoom, ook opdeelbaar in een duidelijk naar voren springende wolk en een verstopte kern.
Overal zie ik deze drukke, lege wolken. En ik mis de kern.
Ik mis de kern die van mensen bijzondere mensen maakt. De kern die ertoe doet. Ik mis dat de kern meer ruimte krijgt, meer naar voren komt, dat hij zich laat zien. Dat mensen kunnen zijn wie ze echt zijn, dat ze kunnen doen wat ze het liefst doen, dat ze kunnen leven zoals ze het liefst leven. In plaats van verstoppertje spelen.
Mijn tekening van een atoom: op deze schaal is de kern niet te tekenen
Zoals veel uitdrukkingen in de Nederlandse taal, komt het woord “ballast” uit de scheepvaart.
Op schepen heeft ballast een functie, het is een extra lading om de stabiliteit te vergroten.
Maar een mens is geen schip.
